Tytuł grantu: Wpływ powojennych przesiedleń ludności na polsko-czeską współpracę transgraniczną
Grant NCN: OPUS umowa nr 2021/43/I/HS5/02529
Wykonawca: dr hab. Hynek Bohm prof. UO
Czas realizacji: 2022-2025
Celem międzynarodowego projektu naukowego jest próba zbadania wpływu, zarówno przymusowych jak i dobrowolnych transferów migracyjnych, które nastąpiły na obszarze polsko-czeskiego pogranicza po bezpośrednio po zakończeniu II wojny światowej, na bilateralną współpracę transgraniczną. Powyższe migracje spowodowały znaczącą zmianę w strukturze ludnościowej polsko-czeskiego pogranicza, tworząc współcześnie jego „dwojaki” obraz. Po 1945 r. niemieckojęzyczna ludność, zamieszkująca zachodnią część pogranicza – na całej długości granicy od Bohumína/Chałupek po polsko-czesko-niemiecki trójkąt graniczny – została zmuszona opuścić terytorium, zarówno Czechosłowacji, jak i Polski. Sytuacja odmiennie przedstawia się dla najdalej na wschód wysuniętej części pogranicza, od Bohumína/Chałupek aż po polsko-czesko-słowacki trójkąt graniczny, gdzie tego rodzaju zmian w strukturze ludności nie było. Projekt służy identyfikacji skutków tych zmian na bilateralną współpracę transgraniczną na całym obszarze polsko-czeskiego pogranicza i ich kategoryzacji. Zakładamy przy tym, że silniej zintegrowany jest wschodni obszar pogranicza. W dotychczasowych badaniach nad zagadnieniem polsko-czeskiej współpracy transgranicznej, nie uwzględniano znaczenia wpływu powojennego transferu ludności na jej intensywność. W tym widzimy nowatorskość naszego ujęcia. Uważamy, że nasze badania posłużą zdiagnozowaniu przyczyn braku większego zainteresowania kwestią rozbudowy (a nawet rekonstrukcji przedwojennej) infrastruktury transgranicznej na obszarze polsko czeskim euroregionów, na terenie których doszło do wymiany ludności, w stosunku do euroregionów, gdzie tego rodzaju zmian nie było. W naszych badaniach zastosujemy mieszankę form i metod badawczych: desk research zostanie uzupełniony o analizy statysty, a następnie badania empiryczne w formie ustrukturyzowanych wywiadów z 3 ekspertami instytucjonalnymi po każdej stronie granicy – oprzemy na czterech płaszczyznach: strukturalnej, instytucjonalnej, funkcjonalnej i ideacjonalnej.